Son zaman Güney Amerika ülkelerinde baş gösteren Zika salgını, virüslerin unsur olduğu hastalıkları bir kere daha gündeme taşıdı.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, dünya 2000 yılından bu yana Ebola, domuz gribi şeklinde de tanınan H1N1, SARS ve MERS olmak suretiyle dört büyük salgın yaşadı.
Bu virüslerin unsur olduğu hastalıkların birçoğunun orijinal tedavisi yahut aşısı bulunmazken, en fazla ölüm domuz gribi ve Ebola salgınında meydana geldi.
En ölümcül virüs Ebola oldu
İlk kez 1976 senesinde Kongo’da meydana çıkan Ebola, 2013 yılının Aralık ayında Batı Afrika’da yine görülmeye başlandı.
Gine’de rastlanan ve sunulan Ebola virüsü, daha sonra Liberya ve Sierra Leone’ye sıçrarken, sonrası 7 ülkede daha Ebola vakaları saptandı.
DSÖ’nün son bilgilere göre, Ebolaya yakalananların sayısı 28 bin 638’i buldu. Bu vakalardan 11 bininde ise hasta yaşamını yitirdi.
Ebola ile mücadele için aşının geliştirilmesi çalışmaları devam etmekte. Küresel Aşı ve Aşılama Birliği (GAVI), bunun için 5 milyon dolarlık yardımda bulunacağını belirtti.
Son 50 senenin öne çıkan salgını H1N1
DSÖ tarafından “geniş çaplı salgın” olarak tarif edilen, domuz gribi şeklinde de tanınan “Influenza (grip) H1N1”, son 50 senenin öne çıkan salgını olarak kabul ediliyor.
Meksika’da 2009 yılının Mart ayında kitlesel salgına dönüşerek meydana çıkan hastalık, domuzlarda görülen bir cins grip virüsünün kalıtsal değişim geçirmesi nedeni ile “domuz gribi” ismini aldı.
Salgın, Amerika kıtasının ardından Mart 2009’dan itibaren tüm dünyaya yayıldı.
Klinik bulguları mevsimsel gripten farklı olmayan hastalığın öne çıkan farkı, toplumun büyük kesiminin eskiden bu ve aynısı virüslerle karşılaşmamış olması. Bu nedenle dünya nüfusunun mühim bir kısmının hastalığa açık olduğu vurgulanıyor.
Bu pandemik grip (H1N1) için tasarlanan aşı şimdilik ABD, İsveç ve Macaristan’da kullanılıyor.
SARS
Şiddetli akut solunum yolu belirtisi (SARS), ilk 2003 yılının şubat ayında Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya’da gözlemlendi.
Virüs, süratlice Hong Kong’dan 37 ülkede yayıldı. Bu noktada dünya üstünde, 1 Kasım 2002-31 Temmuz 2003 arası 9 ayda, 8 bin 422 kişide SARS vakasına rastlanırken, bunların 916’sı ölümle sonuçlandı.
Fakat, 2004 yılından bu yana dünyanın herhangi bir yerinden bildirilmiş SARS-CoV enfeksiyonu yok.
MERS
Bir Corona virüsü enfeksiyonu olan Ortadoğu Solunum Sendromu (MERS), ilk kez 2012 yılının Rylül ayında Suudi Arabistan’da meydana çıktı.
Sıhhat Bakanlığı, ülkede 186 şahsa MERS teşhisi konulduğunu söylerken, Suudi Arabistan’da son üç yılda MERS virüsünü kapan 950 kişiden 412’si hayatını kaybetti.
MERS tanısı konan hastaların aşağı yukarı yüzde 35-40’ının hayatını kaybettiği biliniyor. Fakat birtakım hastalarda MERS hafif belirtilerle atlatılabiliyor.
Kuş giribi de korkuttu
Halk dilinde tavuk vebası yahut kuş gribi şeklinde de tanınan A grubu grip virüsleri, kanatlı hayvanlarda solunum ve sinir sistemine ait belirtilerle ölüme neden olan fazla bulaşıcı bir hastalığa dönüşüyor.
Uluslararası Salgınlar Ofisi (OIE) bilgilerine göre, 2003-2008 senelerinde evcil ve yabani hayvanlarda, toplam 61 ülkede 5 binin üstünde kuş gribi hastalığı rapor edildi.
DSÖ bilgilerine göre kuş gribi nedeniyle 245 kişi yaşamını yitirdi.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi
İlk kez 1944 senesinde Batı Kırım’da rastlanan Kırım-Kongo Hemorajik Ateş’inin (KKHA), keneler tarafından taşınan bir enfeksiyon olduğu biliniyor. Son senelerde tedavide görülen ilerlemelere rağmen, bu enfeksiyonlarda ölüm oranlarının hala yüksek olduğu vurgulanıyor.
Hastalığın ateş, baş ağrısı, halsizlik, yüz ve göğüste kırmızı döküntüler ve gözlerde kızarıklık, vücut, kol ve bacaklarda morluklar, burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan görülmesi benzeri bulguları bulunmakta.
Zika
İlk kez 1947 senesinde Uganda’nın Zika Ormanları’ndaki maymunlarda görülen virüs, 2015’in mayıs ayında Aedes cinsi dişi sivrisinekler yolu ile yayılarak, Brezilya’da patlak verdi.
İncelemeciler, Zika virüsünün gebe bayanlara bulaşması durumunda, yeni doğan bebeklerde nöro-gelişimsel arıza olan “mikrosefali (küçük baş)” meydana çıkabildiğini gösteriyor.
Zika virüsünün yayıldığı Brezilya’da, Ekim ayından bu yana 3 bin 500’den fazladan bebeğe “mikrosefali” teşhisi konuldu. En son Hawaii adalarında yeni doğan bir bebekte Zika virüsünden dolayı doğum eksikliği saptandı. Şuana kadar, beyin işlevlerinde bozukluklara neden olan Zika virüsünü taşıyan 51 bebeğin hayatını kaybettiği biliniyor.
DSÖ, 23 ülkede görülen Zika virüsünün özellikle Güney Amerika’da yayılmaya devam ettiğini açıkladı.
Sabah-Dünya
