ÇukurovaÃœniversitesi (ÇÜ) Su Ãœrünleri Fakültesi Öğretim Ãœyesi Prof. Dr. Fatih ÖzoÄŸul, Akdeniz’de görülmeye baÅŸlanan tehlikeli balon balıklarından elde edilen ve ilaç sanayisinde kullanılan ‘Tetrodotoksin’ adlı zehirin 1 gramının 1 milyon Euro’ya ithal edildiÄŸini, yerli üretim için proje hazırlandığını söyledi.
ÇÜ Su Ãœrünleri Fakültesi Su Ãœrünleri Avlama ve Ä°ÅŸleme Teknolojisi Bölümü’nde görevli Prof. Dr. Fatih ÖzoÄŸul, biyolog ve doktora öğrencisi Ali Rıza Köşker, araÅŸtırma görevlisi Yılmaz Uçar, Dr. Mustafa DurmuÅŸ ve Mersin Ãœniversitesi’nde görevli Doç. Dr. Deniz Ayas ile birlikte, ‘Mersin Körfezi’ndeki Balon Balığı Türlerinin Tetrodotoksin (TTX) Düzeylerindeki EÅŸeye ve Mevsime BaÄŸlı DeÄŸiÅŸimlerin Belirlenmesi’ adlı proje hazırladı. TÃœBÄ°TAK’ın destek verdiÄŸi araÅŸtırma projesiyle ilgili konuÅŸan Prof. Dr. Fatih ÖzoÄŸul, son dönemde Türkiye’de özellikle Akdeniz’de görülmeye baÅŸlanan balon balıklarındaki zehrin siyanürden bin 200, morfinden de 3 bin kat daha etkili olduÄŸunu anlattı.
‘SAKIN TÃœKETMEYÄ°N, ÖLDÃœRÃœR’
Akdeniz’de zehirli balon balıklarıyla artık daha sık karşılaşıldığını anlatan ÖzoÄŸul, şöyle devam etti:
“Son yıllarda bu zehirli balık, Akdeniz’in yanı sıra Ege Denizi’ne kadar ulaÅŸtı. Aslında Hint Okyanusu kökenli. SüveyÅŸ Kanalı aracılığıyla Akdeniz’e geliyor. Åžimdi Akdeniz’de bizim balıkçılarımızın baÅŸ belası haline geldi. Çünkü bu balığın olduÄŸu yerde diÄŸer balıkları bulamazsınız. Bu balığı tüketen bir canlı yok, avcı balık olması nedeniyle diÄŸer balıkları ve yumurtalarını tüketiyor. Yani denizi kurutuyor. Bu balığın olduÄŸu yerde kefal, çipura, levrek gibi balıklar bulunmaz. Oltayla avlananlar bu balığı yakalayabiliyor ama öldürücü etkide zehirli olduÄŸu için tüketilmemesi gerekiyor. Yakalanan balıkların kedi ve köpeklere de verilmemesi lazım, çünkü onları da öldürür.”
UZAKDOÄžU’DA TÃœKETÄ°LÄ°YOR
Türkiye’de avlanması ve kıyıya çıkarılması yasak olan balon balıklarıyla ilgili yaptıkları projenin çok önemli olduÄŸunu aktaran ÖzoÄŸul, ÅŸunları kaydetti:
“Akdeniz’de 4 farklı balon balığı türü saptadık. Balon balıklarının derisinde, kas yapısında, iç organlarında, karaciÄŸerlerinde, üreme organlarındaki tetrodotoksin (TTX) denilen zehir var. Amacımız bu zehiri ilaç sanayisine ve avlanması yasak olan balığın etini de ekonomiye kazandırmak. Bu balığın zehiri ilaç sanayisinde kullanılıyor. Türkiye olarak, bu zehiri biz özel izinle Avrupa’dan getirtiyoruz. Zehirin 1 gramı 1 milyon Euro. Söz konusu zehir, kanser tedavisinde kullanılıyor. AÄŸrı kesici özelliÄŸi var. Bir de bağımlılık tedavisinde çok önemli yeri var. Herkesin korktuÄŸu bu balığın zehiri avantaja dönüştürülebilir. Etinden çok içerisindeki TTX seviyesi tespit edilerek ekonomiye kazandırılabilir. Bu balığın eti, UzakdoÄŸu’da özellikle Japonya, Tayland gibi ülkelerde tüketiliyor. Çok özel yetiÅŸmiÅŸ ustalar tarafından hazırlanıyor bu balıklar. Orada cesaret göstergesi olarak da tüketiliyor. Bu balık yendiÄŸinde kan akışını yavaÅŸlatıyor, kalp atışını yavaÅŸlatıyor ve vücuda rahatlık veriyor. Bundan dolayı insanlar kendini rahat hissediyor. Ama ülkemizde bu balığın karaya çıkartılması yasak. Bu balık zehirli, insanlar bilinçsizce tüketmemeli. Biz bu projeyle milyonlarca Euro para harcanarak ilaç sanayisinde kullanılan zehirin ülkemiz ekonomisine kazandırılmasını amaçlıyoruz ama bilinç yaratarak bu balığın etinin tüketimini de saÄŸlayabiliriz. Akdeniz’de görülen balıklardaki zehir durumları ve bunların laboratuvar ortamlarında alınmasıyla ilgili süreç proje sonunda belli olacak.”
