Covid-19 pandemisinin hemen ardından maymun çiçeği hastalığının yayılması hayvanlardan bulaşabilecek yeni pandemilerin artabileceği korkusunu tetikledi.
HIV, Ebola, Zika, SARS, MERS, kuş gribi ve bubonik vebagibi birçok hastalık binlerce yıldır hayvanlardan insanlara bulaşıyor, ancak uzmanlar son yıllarda ormanların yok olması, kitlesel besi hayvancılığı, iklim değişikliği ve insanların hayvanlar dünyasına sunduğu diğer büyük değişiklikler sebebiyle bu riskin daha da arttığına dikkat çekiyor.
Covid-19 hastalığının kaynağını araştıran Dünya Sağlık Örgütü uzmanlarının son raporunda hastalığın kaynağının tam olarak bulunamadığı ancak hayvanlardan bulaşmış olma ihtimali için güçlü kantlar bulunduğunu belirtti.
1970’lerden bu yana özellikle Orta ve Batı Afrika’da yayılan maymun çiçeÄŸi hastalığı da son bir ayda dünya genelinde yayılması üzerine DSÖ hastalığın onlarca ülkede yerleÅŸik hale gelme riski taşıdığı uyarısında bulundu.
DSÖ Acil Durumlar Direktörü Michael Ryan geçen hafta yaptığı açıklamada yalnızca maymun çiçeği hastalığının değil, insanlarla hayvanlar arasındaki etkileşimin son dönemde istikrarsız hale geldiğine dikkat çekti.
Hayvanlardan bulaşan hastalıklar neden artıyor?
BirleÅŸmiÅŸ Milletler Çevre Programı insanlarda bilinen enfeksiyonların yüzde 60’ının hayvanlardan bulaÅŸtığını, yüzde 75’inin tamamen yeni ya da oluÅŸma aÅŸamasındaki hastalıklar olduÄŸunu belirtiyor.
Ä°ngiltere’deki Cambridge Ãœniversitesi’nin bulaşıcı hastalık uzmanlarından Olivier Restif son yıllarda nüfus artışı, besi hayvancılığını büyümesi ve doÄŸal hayat alanlarının daralması sebebiyle hayvanlardan insanlara bulaÅŸan hastalık sayısında artış yaÅŸandığını kaydediyor.
Restif’e göre tükenen yaÅŸam alanlarından göç eden vahÅŸi hayvanlar insan faaliyetleri sonucunda sert bir biçimde davranış deÄŸiÅŸtirdi. Bağışıklık sistemi zayıflamış hayvanların insanlara ve evcil hayvanlara daha yakınlaÅŸması patojenlerin yayılması için yeni bir yol açtı.
Fransa’daki Kalkınma için AraÅŸtırma Enstitüsü hayvanlardan bulaÅŸan hastalık uzmanı Benjamin Roche ise “OrmansızlaÅŸtırma biyoçeÅŸitliliÄŸi azaltıyor. DoÄŸal ÅŸekilde virüsleri düzenleyen hayvanları kaybediyoruz, bu da virüslerin daha kolay yayılmasına yol açıyor” diyerek ormanların yok olmasını soruna yol açan baÅŸlıca faktörler arasında sayıyor.
Amerika BirleÅŸik Devletleri’ndeki Georgetown Ãœniversitesi’nin yaptığı kapsamlı bir çalışma hayvanlardan insanlara bulaÅŸan hastalık riskinin daha da artacağına iÅŸaret ediyor. Çalışmaya göre doÄŸal yaÅŸam alanlarından kaçan hayvanlar daha önce hiç rastlanmayan türlerle ilk defa karşılaşıyor ve potansiyel olarak hayvanlarda bulunduÄŸu bilinen 10 bin kadar virüsten bazılarını birbirine bulaÅŸtırıyor. Bu “sessizce yayılma” özellikle tropik ormanlarda vahÅŸi memeliler arasında yaÅŸanıyor.
Çalışmanın baş yazarlarından Greg Albery kentsel ve vahşi hayvanların daha iyi gözlenerek bir patojenin türler arasında sıçrayıp sıçramadığını tespit etmek gerektiğine dikkat çekiyor ve insanlara yakın hayvanlara sıçramasının endişe yaratan bir durum olduğunun altınızı çiziyor.
“Sihirli bir deÄŸnek yok”
Restif’e göre sorunu çözecek “sihirli bir deÄŸnek” yok, ancak her düzeyde risk azaltmak alınabilecek en önemli tedbir. Dünya çapında yoksul toplumlarda saÄŸlık hizmetlerine ve test kapasitesine dev yatırımlar yapılması gerektiÄŸini belirten Restif bu sayede salgınların gecikmeden tespit edilebileceÄŸini, tanımlanabileceÄŸini ve kontrol altına alınabileceÄŸini düşünüyor.
Uzak bölgelerdeki toplumlar için halk sağlığına odaklanmak ve farklı türlerin birbiriyle etkileştiği doğal alanlardaki ekolojiiyi daha iyi anlamak da bu çalışmaların bir parçası.
Kaynak: Euronews
