KÖPEKLERDE ‘’ XYLİTOL ‘’ ZEHİRLENMESİ
Köpeklerde ‘’Xylitol‘’ Zehirlenmesi: Çikolatadan daha ölümcüldür.
Xylitol, birçok üründe şeker yerine tatlandırıcı olarak kullanılan beyaz, kristal şeker alkoldür. Xylitol: huş ağacı, ahududu, erik ve mısırdan elde edilen yapay bir tatlandırıcıdır. Bu tatlandırıcı birçok şekersiz ‘’sugar free‘’ üründe kullanılmaktadır. Örneğin; sakız, şekerler ve diğer şekerlemelerde tatlandırıcı olarak ‘’Xylitol’’ maddesi kullanılmaktadır.
İnsanlarda yüksek dozlarda alınması sonucu orta dereceli bir laksatif ( ishal yapıcı ) etki göstermesine rağmen, köpeklerde az miktarda alımı bile ölümcül sonuçlar doğurabilmektedir…
‘’ Yaklaşık 10 kilo gram ağırlığındaki bir köpek için bir ya da iki adet Xylitol ile tatlandırılmış sakız toksik olabilmektedir.’’
Xylitol alımı ve köpeklerde hipoglisemi ( kan şekeri düşüklüğü ) arasında bir bağ olduğunu uzun süredir bilmektedir.
Son yıllarda, insan gıdalarında bu maddenin kullanımının yaygınlığı sebebiyle ASPCA Animal Poison Control Center köpeklerde xylitol tüketimi ve akut toksisite arasında bir bağlantı olduğunu açıkladı. ( Xylitol Consumption and acute toxicity in dogs. )
Köpeklerde zehirlenme belirtileri xylitol alımını takiben yaklaşık 30 dakika içinde çok hızlı bir şekilde görülür. Xylitol, vücutta insülin adlı hormanun hızlı salınımına neden olur, bu da ani kan glukoz seviyesinde düşmeye neden olur. Laksatif atkisi tıpkı insanlarda olduğu gibi köpeklerde de görülür. Xylitol köpeklerde sadece ishale sebep olmakla kalmaz ayrıca aşağıdaki semptomlara neden olur.
-Kusma
-Halsizlik ve uyuÅŸukluk
-Ataxia, koordinasyon bozukluğu ( Hareketlerde Düzensizlik )
-Mukozalarda solukluk ( Şoktaki köpekte mukozalar beyazlar )
-Vücutta titremeler ( Tremor )
-Depresyon
-Hypokalemia ( kanda potasyum düşüklüğü )
Bilinç kaybı
Epileps-sara
Düzensiz kalp atışı ( Aritmi )
Koma
KaraciÄŸer fonksiyon bozukluÄŸu ve/veya karaciÄŸer yetmezliÄŸi
Ölüm
Xylitol’un köpeklerdeki etkisi insanlardaki etkisinden neden farklıdır?
İnsanlarda, xylitol oldukça yavaş emilir ve kan şekeri ile insülin üzerinde minimal etkiye sahiptir. Buna rağmen, köpeklerde xylitol hızla emilerek kana karışır. O zaman, insülin salınımının güçlü düzenleyicisi olarak görev yapar ve insülin salınımını uyarır, böylece şiddetli hypoglisemi gelişir. Kan şekeri düzeyi hızla düşer. Köpeklerde, xylitol karaciğer yetmezliğine, kanamaya ve ölüme neden olabilir.
Kedilerde Xylitol’ün insülin ve kan şekeri üzerine etkisi henüz belli değildir.
Xylitol birçok üründe bulunur.
Xylitol şekersiz sakızlarda ( sugar-free gum ) bulunur. Sakızlar her yerde bulunabilir ve çoğu zaman tadıyla ve kokusuyla köpekleri baştan çıkarabilirler. Köpeğinize Xylitol içeren herhangi bir yiyeceği ya da sakızı vermek şöyle dursun etrafta bu ürünleri bırakmamaya çok dikkat etmelisiniz.
Dikkat; açık kalan cepler, cüzdanlar, tezgahlar, çekmeceler ve tezgah üzerinde unutulan her ürün köpeğinizin ölümüne sebep olabilir unutmayınız…
Xylitol, ayrıca düşük karbonhidratlı ve diyabetik ürünlerde de bulunur. Etiketinde, şekersiz ( sugar-free), düşük karbonhidratlı (low carb) ve diyabetik (diabetic) yazan birçok ürün xylitol ile tatlandırılmıştır. Şekerle, gargaralar, ağız temizleme solüsyonları, nane şekerleri ve diş macunları da dahil olmak üzere, fırın ve pastane ürünlerinin bir çoğu, bazı ilaçlar ve birçok diş ürününde tatlandırıcı olarak xylitol kullanılmaktadır.
Köpeğiniz ve kediniz için asla insanlara özel diş macunlarını kullanmayınız, sadece onlar için özel diş macunlarını tercih ediniz.
Köpeğim Xylitol içeren bir ürünü yemiş olabilir, ne yapabilirim?
Eğer köpeğinizin Xylitol içeren herhangi bir ürünü yediğinden şüpheleniyorsanız, en kısa zamanda veteriner hekiminiz ile iletişime geçiniz. Yurt dışında yaşıyorsanız derhal veteriner hekiminiz ile ya da ASPCA Animal Poison Control Center ile iletişime geçerek gerekli yönlendirmeyi harfiyen uymalısınız.
ASPCA Animal Control Center’ın veteriner hekimi ve toksikolojisti ( zehir bilim uzmanı ) olan DR. Eric Dunayer’ın 2006 da yayınladığı bir basın açıklamasına göre: ‘’ Bu belirtiler ürün alımından 30 dakikadan az zaman sonra, oldukça hızlı gelişebilir. Bu nedenle, evcil hayvan sahiplerinin hemen veteriner hekimlerinin aramaları tedavi için son derece önemlidir’’…
Xylitol içeren ürünün ağızdan alımını takiben kısa bir süre geçmiş ise ( klinik bulgular gelişmeden önce ), veteriner hekim xylitol içeren ürünün atılımı için köpeğinizi kusturabilir ya da mideden emilimini azaltacak ya da engelleyecek tıbbi kömür uygulaması yapabilir. İntravenöz dextroz uygulaması ile köpeğinizin hipıglisemik şaka girmesini engelleyebilir. Veteriner hekim tedavisi, hastayı yakın takibe alma, destekleyici bakım ve tedavi içerir. Tedavinin amacı: düşük kan şekeri ve olası düşük potasyum düzeylerine yönelik düzenlemedir.
Xylitol zehirlenmesi kediler ve diğer türler için şu anda henğz belirlenmemiştir. Ferretlerde köpeklere benzer zehirlenme belirtilerinin görüldüğü konusunda da bilgiler mevcuttur.
Xylitol zehirlenmesi tedavi edilebilir mi?
-Xylitol’le maruz kalınan her durumda veteriner hekim derhal hastayı kontrol etmelidir. Çünkü xylitol çok çabuk emilir ve kana karışır. Çok ciddi hypoglisemi nedenidir. Hypoglisemik şoka neden olabilir, karaciğer yetmezliği ve ölüm oldukça hızlıdır.
-Xylitol zehirlenmesinin özel bir antidotu yoktur.
-Unutmayın çok çok küçük bir doz olarak alınan xylitol -1 veya 2 parça xylitol içeren sakız – bir köpek için oldukça zehirlidir.
-Veteriner hekiminizin uygulaması dışında herhangi bir müdahalede bulunmayın, herhangi bir şey vermeyin ve kusturmaya çalışmayın.
Hastalığın Prognozu nedir?
Komplike olmayan hypogilsemi tedavi edildiğinde prognoz iyidir. Karaciğer yetmezliği ve kanama bozukluklarının varlığında prognoz şüphelidir. Sersemlik, bayılma ve koma geçiren köpeklerde ise prognoz kötüdür.
Kaynak: www.tavsiyeediyorum.com
Yazar: Vet.Hek.Işıl KARATAN
