Efsane papaÄŸan Erbil pazarlarında…

Erbil’de cuma günleri sabah namazından sonra açılan kuÅŸ pazarına dünyanın dört bir yanından getirilen kuÅŸlar, veteriner kontrolünde alıcılarla buluÅŸuyor. 
Klasik ÅŸiirde güzel ve tatlı konuÅŸmanın sembolü kabul edilen papaÄŸan (tuti), Irak’ın Erbil kentinde bulunan ve dünyanın dört bir yanından satılmak için getirilen nadide kuÅŸların sergilendiÄŸi ‘KuÅŸ Pazarı’nda özel bir ilgi görüyor. 
20 yılı aÅŸkın bir geçmiÅŸe sahip olan Erbil ‘KuÅŸ Pazarı’ndaki kuÅŸlar, geliÅŸmiÅŸ ülkelerde ki evcil hayvan satış yerlerinin aksine, kentin merkezinde yol kenarındaki küçücük bir alanda etrafı korumasız bir ÅŸekilde kafeslerde müşteri bekliyor. 
Her gün açık olmasına raÄŸmen özellikle cuma günü sabah namazından sonra yoÄŸun ilgi gören ‘KuÅŸ Pazarı’nda, dünyanın dört bir yanından getirilen, papaÄŸan, maymun, sincap, kartal, güvercin, kanarya ve kümes hayvanlarının yanı sıra keçi, koyun gibi küçük baÅŸ hayvanlar da satılıyor. 
Yabancı ülkelerden ithal edilen hayvanlar, Erbil Havaalanı’nda veteriner kontrolünden geçirildikten sonra satılmak üzere pazara getiriliyor. 
Pazarda en çok rağbet gören ise türüne ve kalitesine göre 10 bin dolara kadar alıcı bulan, konuşabilen papağanlar ve güvercinler. 
Hayvan severler, satın aldıkları hayvanı pazarda bulunan veterinere muayene ettirdikten sonra evlerine götürüyor. 
En çok papağanlar rağbet görüyor Uzun zamandır pazarda iş yeri bulunan Rizgar Necmettin, kendisinin asıl işinin papağan ve kanarya satmak olduğunu fakat pazarda, birçok kuş türü ve hayvanın bulunduğunu söyledi. 
Kanarya, sığırcık, kartal ve buna benzer birçok kuÅŸ türü bulunduÄŸunu, pazarın 1990’dan beri varlığını sürdürdüğünü kaydeden Necmettin, “Müşterilerimiz son zamanlarda papaÄŸanlara önem vermeye baÅŸladı. Cuma günleri burası çok kalabalık oluyor. Burada tabii ki herkes kendi istediÄŸi veya beÄŸendiÄŸi kuÅŸu arıyor. Bazıları papaÄŸan, bazıları güvercin, bazılarıda bülbül seviyor” dedi. 
Hayvanların Afrika, Ä°ran, Türkiye, Lübnan ve Avrupa’dan ÅŸirketler tarafından getirildiÄŸini belirten Necmettin: “Eskiden Suriye’den geliyordu ancak Suriye’deki iç savaÅŸ nedeniyle artık gelmiyor. Burada güvercin pazarı da çok önemli ve fiyatları da yüksek olabiliyor. PapaÄŸanların fiyatları konuÅŸmasına baÄŸlı. Bazıları bir iki kelime bazıları, bazıları 20-30 kelime konuÅŸuyor. Buna göre fiyatları yükseliyor. 
Bin dolara da papağan var, 5 bin dolara da var. 
Güvercin iyi olursa fiyatı 10 bin dolara kadar çıkıyor. Kanaryanın da çeşitleri var. Bazılarının çifti 3 bin dolara kadar çıkıyor. 
Bazıları da 70, 80 ve 100 dolar. Onların da fiyatı kalitesine göre deÄŸiÅŸiyor.” “Hayvanat bahçesinin olmayışı büyük bir eksiklik” Erbil’de hayvanat bahçesi olmadığı için, insanların ilginç kuÅŸları görmek amacıyla da pazara geldiÄŸini söyleyen Necmettin, pazarda köpek vekedi gibi hayvanların satılmadığını belirtti. Köpek ticaretini Hristiyan vatandaÅŸların yaptığını belirten Necmettin: “Åžafii mezhebinde köpek necistir, bu yüzden satmıyoruz. Bunun ticaretini genellikle Hristiyanlar yapar. 
Ben 6 yaşımdan beri kuş seviyorum. Bunu da ticarete dönüştürdüm ve bu şekilde devam ediyor. Buraya bir hayvanat bahçesi kurulursa kim bilir yılda kaç turist gelip ziyaret eder.
Hayvanat bahçesinin olmayışı büyük bir eksiklik. Pazarda, sincap, fare, kartal, keçi, koyun, hindi, tavuk bile var. Ä°nsanlar bazen sadece bakmak için geliyor.” KuÅŸ hastaları için mesafenin önemi yok Süleymaniye’den pazara oÄŸluyla beraber gelen Ãœmit Åževket, kendisinin kanaryaları çok sevdiÄŸini ve kilometrelerce yolu kanarya almak için geldiÄŸini söyledi. 
KuÅŸ sevgisinin, psikolojisini iyi yönde etkilediÄŸini ve kendini çok iyi hissettiÄŸini ifade eden Åževket, “Ben çocukluktan beri kuÅŸ seven ve zamanımı da onlarla geçiren biriyim. Bu güne kadar hiç hastalanmadım, çünkü hastalıkları tetikleyen psikolojidir. Eve girdiÄŸimde hemen kuÅŸlarımla ilgileniyorum ve hiçbir dert ve sıkıntım kalmıyor. Çok mutlu oluyorum. Süleymaniye’den Erbil’e iyi bir kanarya bulmak için geldim” diye konuÅŸtu. 
Güvercin tutkunu olduğunu söyleyen Ramazan Aziz ise çok sayıda güvercini olmasına rağmen, yeni güvercinleri görmek için hemen hemen her gün pazara geldiğini ifade etti. 
Eve ilk girdiÄŸinde çocuklarından önce güvercinleriyle ilgilendiÄŸini kaydeden Aziz, “Güvercinlerin fiyatı kalitesine ve ırkına göre belirleniyor. Yaklaşık 40 çift güvercinim var.
Benimkiler sürekli uçabilen cins güvercinlerdir. Sabah iÅŸe gitmeden önce uçuruyorum geri döndüğümde akÅŸam saatlerinde iniyorlar. Benim en pahalı güvercinim yaklaşık 500 dolar deÄŸerinde ama kaça satarsın dersen paha biçemem onlara” ifadelerini kullandı.